Ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀντιόχεια, καὶ ἡ ἐθνικότητά του ἦταν ἑλληνική. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς πληροφορεῖ ὅτι τὸ ἐπάγγελμα τοῦ Λουκᾶ ἦταν γιατρός. Ἐπίσης, γνώριζε νὰ ζωγραφίζει, καὶ ὅπως εἶναι γνωστό, σ᾿ αὐτὸν ἀποδίδονται οἱ εἰκόνες τῆς Παναγίας, ἀπὸ τὶς ὁποῖες μία ὑπάρχει μέχρι σήμερα στὴ Μονὴ τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου. Ὁ Λουκᾶς μπορεῖ νὰ μὴν ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα Ἀποστόλους, ἔδρασε, ὅμως, σὰν Ἀπόστολος, ὅπως καὶ οἱ δώδεκα, διότι ἔλαμψε σὰν ἄριστος συνεργάτης τῆς διακονίας τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Αὐτὸ φαίνεται κατὰ τὴν δεύτερη φυλάκιση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στὴ Ῥώμη, ὅταν ὁ ἴδιος στὴ δεύτερη πρὸς Τιμόθεον ἐπιστολή του (δ´ 11) γράφει: «Λουκᾶς ἐστὶ μόνος μετ᾿ ἐμοῦ». Μόνος ὁ Λουκᾶς εἶναι μαζί μου. Δηλαδὴ τὸν προβάλλει σὰν παράδειγμα τέλειας ἀφοσίωσης, στὸν ἀγῶνα του γιὰ τὴν διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου. Ἐπίσης, ὁ Λουκᾶς ἔγραψε τὸ τρίτο κατὰ σειρὰ Εὐαγγέλιο στὴν Καινὴ Διαθήκη, καθὼς καὶ τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ποὺ ἀποτελοῦν ὑπηρεσία ἀνυπολόγιστα μεγάλης ἀξίας. Σύμφωνα μὲ διάφορες πηγές, ὁ Λουκᾶς μετὰ τὸ θάνατο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, δίδαξε τὸ Εὐαγγέλιο στὴ Δαλματία, Ἰταλία, ἀρχαία Γαλλία, Ἀχαΐα καὶ Βοιωτία. Λέγεται ὅτι πέθανε μὲ μαρτυρικὸ θάνατο, καὶ τὸ 357, τὸ λείψανό του μετακομίσθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη, στὸ ναὸ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων.
Ἦταν ἀπὸ τὴν Ταρσὸ τῆς Κιλικίας στὰ χρόνια τοῦ Διοκλητιανοῦ (284-304). Συνελήφθη διότι ἦταν χριστιανὸς καὶ ὁδηγήθηκε στὸν ἄρχοντα τοῦ τόπου Λυσία, ὁ ὁποῖος, ἀφοῦ δὲν μπόρεσε νὰ ἐπαναφέρει τὸν Μαρίνο στὴν εἰδωλολατρία, μὲ διάφορα σκληρὰ βασανιστήρια, τελικὰ τὸν ἀποκεφάλισε.
Ὁ Ὅσιος Ἰουλιανός «ὁ ἐν τῷ Εὐφράτῃ ποταμῷ»
Παιδὶ φτωχῆς οἰκογένειας ὁ Ὅσιος Ἰουλιανός, ἔζησε τὸν 4ο αἰῶνα μ.Χ. Ἂν καὶ ἀγράμματος, μὲ τὴν ζωντανή του εὐσέβεια εἶχε εὐλογηθεῖ ἀπὸ τὴν θεία χάρη, ὥστε νὰ ἀποκτήσει ἄφθονη πνευματικὴ κατὰ Χριστὸν φιλοσοφία τῆς ὀρθῆς πίστης, τῆς λεπτῆς διάκρισης καὶ τῆς καθαρῆς ζωῆς. Θαυμάσιος στὴν ἐγκράτεια, τὴν ὀλιγάρκεια, τὴν σωφροσύνη, τὴν διάγνωση ψυχικῶν νοσημάτων καὶ κινδύνων, τὴν συνετὴ ὁδηγία καὶ στὴν κατάλληλη συμβουλή. Νέος ἀκόμα μοναχός, εἶχε γίνει πασίγνωστος γιὰ τὴν σοφία καὶ τὴν ἀρετή του. Καὶ στὸ ἀσκητήριό του, ποὺ ἦταν στὶς ὄχθες τοῦ Εὐφράτη πόταμου, ἔτρεχαν μορφωμένοι ἄνδρες γιὰ νὰ πάρουν τὴν συμβουλή του καὶ νὰ ὠφεληθοῦν ἀπὸ τὰ λόγια του. Πῆγε στὸ θεοβάδιστο ὄρος Σινᾶ, ὅπου ἀσκήτεψε γιὰ ἀρκετὸ χρόνο. Ἀλλὰ ἐπέστρεψε πάλι στὸ ἀσκητήριό του στὶς ὄχθες τοῦ Εὐφράτη, καὶ εἵλκυσε πολλοὺς νέους μαθητὲς στὴ ζωὴ τῆς γνήσιας μετάνοιας. Στὰ χρόνια τοῦ Ἰουλιανοῦ τοῦ Παραβάτη, ὁ Ὅσιος Ἰουλιανὸς στήριξε καὶ παρηγόρησε πολλὲς ψυχές. Ἡ φήμη του εἶχε ἐξαπλωθεῖ τόσο πολύ, ὥστε ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος τὸν ἐγκωμιάζει λέγοντας ὅτι τὸ ὄνομά του εἶναι λαμπρότερο ἀκόμα καὶ ἀπ᾿ αὐτὸ τῶν βασιλέων. Ἔτσι ἅγια ἀφοῦ κύλησε ἡ ζωή του, εἰρηνικὰ παρέδωσε στὸ Θεὸ τὴν μακάρια ψυχή του.
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
Ὁ Ἅγιος Μνάσων ἐπίσκοπος Κύπρου
Μαρτύρησε διὰ ξίφους.
Ὁ Ἅγιος Κυριακὸς ὁ Ἱερομάρτυρας
Αὐτὸς λέγεται ὅτι φανέρωσε τὸν τίμιο Σταυρὸ στὴν Ἁγία Ἑλένη καὶ πίστεψε στὸν Χριστό. Ἀργότερα ἔγινε ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Μακαρίου. Στὰ γεράματα τὸν βρῆκε ὁ Ἰουλιανὸς (360-363), ὅταν μέσῳ τῶν Ἱεροσολύμων ἐξεστράτευσε κατὰ τῶν Περσῶν. Ὅταν ἔμαθε ὅτι ὁ Κυριακὸς μὲ ἐπιστολές του παρότρυνε τοὺς εἰδωλολάτρες νὰ ἐπιστρέψουν στὴ χριστιανικὴ πίστη, τοῦ ἔκοψε τὸ δεξὶ χέρι καὶ ἀφοῦ σκληρὰ τὸν βασάνισε, στὸ τέλος τὸν θανάτωσε μαζὶ μὲ τὴν μητέρα του Ἄννα. (Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Κυριακοῦ ἐπαναλαμβάνεται καὶ τὴν 28η Ὀκτωβρίου, ὅπου καὶ ἡ μνήμη τῆς μητέρας του).
Οἱ Ἅγιοι Γαβριήλ καὶ Κυρμιδώλης Νεομάρτυρες «οἱ ἐν Αἰγύπτῳ»
Οἱ Ἅγιοι αὐτοὶ μαρτύρησαν στὴν Αἴγυπτο στὶς 18 Ὀκτωβρίου 1522. Καὶ οἱ δυὸ ἦταν νέοι, πολὺ μορφωμένοι καὶ κατάγονταν ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς. Συκοφαντήθηκαν στὸν Ἐμίρη τῆς Αἰγύπτου Χάερ Μέκ, ὅτι ἔριχναν ἀποῤῥίμματα καὶ ἀκαθαρσίες σὲ κάποιο Τούρκικο Τέμενος. Ὁδηγήθηκαν δεμένοι στὸ Διοικητήριο, ὅπου τοὺς ζητήθηκε νὰ δεχτοῦν τὸν Ἰσλαμισμὸ γιὰ ν᾿ ἀποφύγουν τὰ βασανιστήρια. Ἐπειδὴ ὅμως αὐτοὶ ὁμολόγησαν σταθερὰ τὸν Χριστό, παραδόθηκαν στὸν κριτή. Ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ ἔμειναν ἀκλόνητοι στὴν πίστη τους, παρὰ τὶς κολακεῖες, καὶ ὑπέστησαν φρικτὰ βασανιστήρια. Ἔτσι καὶ οἱ δυὸ μαρτύρησαν στὸ 25ο ἔτος τῆς ἡλικίας τους. Ὁ μὲν Κυρμιδώλης θανατώθηκε μὲ μαχαίρια καὶ πέτρες, ὁ δὲ Γαβριὴλ μὲ ἀποκεφαλισμό. Τὰ μαρτυρικά τους λείψανα, τὰ ἔβαλαν οἱ Τοῦρκοι δυὸ φορὲς στὴ φωτιά, ἀποτεφρώθηκαν καὶ τὰ διασκόρπισαν. Διασώθηκαν μόνο αὐτὰ τῆς κάρας τοῦ μάρτυρος Γαβριήλ. Ἀκολουθία αὐτῶν βρίσκεται στὸν κώδικα 379 τῆς Πατριαρχικῆς βιβλιοθήκης τοῦ Καΐρου.
Οἱ Ὅσιοι Συμεών, Θεόδωρος καὶ Εὐφροσύνη οἱ θαυματουργοί
Ἄγνωστοι στοὺς Συναξαριστές. Ἀπ᾿ αὐτοὺς ὁ Συμεὼν καὶ ὁ Θεόδωρος ἦταν ἀδέλφια μεταξύ τους καὶ κτήτορες τῆς Μονῆς τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου. Γεννήθηκαν στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνα καί, ἀφοῦ ἀσκητικὰ καὶ ὁσιακὰ ἔζησαν, ἀπεβίωσαν εἰρηνικά. Ἡ δὲ Ὁσία Εὐφροσύνη εἶναι αὐτὴ ποὺ βρῆκε τὴν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, ποὺ κατὰ τὴν παράδοση ἁγιογραφήθηκε ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Λουκᾶ καὶ φυλάσσεται μέχρι καὶ σήμερα στὴ Μονὴ τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου στὴν Πελοπόννησο. Ὅλα αὐτὰ βέβαια, σύμφωνα μὲ τὴν Ἀκολουθία τῶν Ἁγίων, ποὺ ἐκδόθηκε στὴ Βενετία τὸ 1706, στὴν Ἀθήνα τὸ 1840 καὶ 1911.