Στίχ. Ὁ γῆς Ἰωὴλ ἐκτραγῳδήσας πάθη,
Μετῆλθεν ἐκ γῆς εἰς τόπον κρείττω πάθους.
Ἐννεακαιδεκάτῃ μόρος ἀμφ᾿ ἐκάλυψεν Ἰωήλ.
Ὁ Προφήτης Ἰωὴλ (τὸ ὄνομα τοῦ ὁποίου σημαίνει ὁ Γιαχβὲ εἶναι Θεὸς) εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα μικροὺς λεγόμενους προφῆτες. Ἦταν γιὸς τοῦ Βαθουήλ, ἀπὸ τὴ φυλὴ Ρουβὴμ (αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι σαφές, διότι ἄλλοι τὸν θέλουν καταγόμενο ἀπὸ τὴν φυλὴ Γάδ), καὶ προφήτευσε ὅταν βασιλιᾶς στὴ φυλὴ τοῦ Ἰούδα ἦταν ὁ Ἰωὰς (878-838 π.Χ).
Τὸ προφητικό του βιβλίο, μικρὸ σὲ ἔκταση, ἔχει λεχθεῖ ὅτι τὸ διακρίνει ὕφος ποιητικότατο, περίκομψο, ζωηρὸ καὶ ἀποτελεῖ κόσμημα τῆς ἑβραϊκῆς φιλολογίας. Νὰ τί λέει περί μετανοίας: «Καὶ νῦν λέγει Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν· ἐπιστράφητε πρός με ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν καὶ ἐν νηστείᾳ καὶ ἐν κλαυθμῷ καὶ ἐν κοπετῷ καὶ διαῤῥήξατε τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ μὴ τὰ ἱμάτια ὑμῶν καὶ ἐπιστράφητε πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν ὑμῶν, ὅτι ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων ἐστι, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος» (Ἰωήλ, β´ 12-13). Καὶ τώρα, λέει ὁ Κύριος καὶ Θεός σας: Ἐπιστρέψτε μὲ μετάνοια σ᾿ ἐμένα μὲ ὅλη σας τὴν καρδιά, μὲ νηστεία καὶ μὲ δάκρυα μετανοίας. Σχίστε τὶς καρδιές σας ἀπὸ πόνο μετανοίας καὶ συναίσθηση τῆς ἐνοχής σας, καὶ ὄχι τὰ ἐνδύματά σας. Ἐπιστρέψτε στὸν Κύριο καὶ Θεό σας, διότι αὐτὸς εἶναι ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος.
Τὸ βιβλίο τοῦ Ἰωὴλ στὸ στενότερο ἢ παλαιστινὸ-ἰουδαϊκὸ κανόνα βρίσκεται στὴν δεύτερη θέση μεταξὺ τῶν Προφητῶν, ἐνῶ στὸν εὐρύτερο-ἀλεξανδρινὸ κανόνα (μετάφραση των Ο´ [70]) βρίσκεται στὴν τέταρτη θέση μεταξὺ τῶν προφητικῶν βιβλίων. προφητεύει, τὴν ἔκχυση τῶν δωρεῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Πράξ. Ϛ´ 17) στὴ χριστιανικὴ ἐκκλησία, καθὼς ἐπίσης καὶ τὰ σημεῖα, ποὺ θὰ προηγηθοῦν τῆς δευτέρας παρουσίας τοῦ Κυρίου.
Τὸ βιβλίο περιέχει:
α) τὴν ἐπικεφαλίδα του βιβλίο (Ἰωὴλ 1,1),
β) τὴν ἐπιδρομὴ τῶν ἀκρίδων καί το θρῆνο γιὰ τὴν ἐπερχόμενη καταστροφὴ (Ἰωὴλ 1,2-12),
γ) προτροπὴ γιὰ μετάνοια πρὸς ἀποφυγὴ τῆς κρίσεως (Ἰωὴλ 1,13-2,17),
δ) ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ στὴν προσευχὴ τοῦ λαοῦ καὶ κατάπαυση τῆς θεομηνίας (Ἰωὴλ 2,18-27),
ε) σημεῖα τῆς ἡμέρας τοῦ Κυρίου, κρίση τῶν ἐθνῶν καὶ δόξα τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ (Ἰωὴλ 3,1-4,21).
Ὁ προφήτης ἀντικατοπτρίζει μιὰ τετελεσμένη ἱεροπραξία ἢ ἁπλῶς ἀποτελεῖ μιὰ μίμηση κάποιου λατρευτικοῦ ἐθίμου. Λαμβάνει ἀφορμὴ ἀπὸ τὴν ἐπιδρομὴ τῶν ἀκρίδων καὶ τῆς ξηρασίας, μιὰ ἀπελπισμένη περιγραφὴ τῆς κατάστασης ποὺ περιῆλθε ὁ λαὸς ἐξαιτίας τῆς φτωχῆς συγκομιδῆς γιὰ ὁλόκληρο ἐκεῖνο τὸ ἔτος, τὰ ὁποῖα χαρακτηρίζει ὡς προμηνύματα τῆς τιμωρίας καὶ προτρέπει το λαὸ σὲ μετάνοια. Δὲν εἶναι ἀπολύτως βέβαιο ὅτι ὡς ἀκρίδες λογίζονται τὰ ἔντομα. Ἐνδεχομένως νὰ εἶναι Ἀσσύριοι, οἱ ὁποῖοι παρουσιάζονται ἀπὸ τὸν προφήτη Ναούμ, ποὺ προηγήθηκε τοῦ προφήτου Ἰωήλ, ὡς σύννεφο ἀκρίδων ποὺ ἐπιτίθεται ἐναντίον τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Προλέγει τὴν μελλοντικὴ εὐτυχία τοῦ λαοῦ ἀνάμεσα στὰ ἔθνη. Στὴ διδασκαλία τοῦ προφήτου Ἰωὴλ ὁ Θεὸς παρίσταται ὡς ὁ ἀπόλυτος κυρίαρχος τῆς φύσεως καὶ τῶν λαῶν. Αὐτὸς προκαλεῖ τὰ φυσικὰ φαινόμενα καὶ τὰ πάντα ἐξαρτῶνται ἀπὸ Αὐτόν. Κυριαρχεῖ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἐκτὸς ἀπὸ δίκαιος εἶναι ἐλεήμων, οἰκτίρμων, μακρόθυμος, πολυέλεος καὶ πολυεύσπλαχνος.
Ἡ μεγάλη σπουδαιότητα τοῦ βιβλίου ἔγκειται κυρίως στὴ μεγάλη ἐσχατολογικὴ διδασκαλία τοῦ προφήτου καὶ μάλιστα στὴν περιγραφή της «ἡμέρας τοῦ Κυρίου» καθὼς καὶ στὴν ἔκχυση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ὁ προφήτης Ἰωὴλ ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Ἡ μνήμη του τιμᾶται στὶς 19 Ὀκτωβρίου.